قوانین اجرای مهریه و مراحل پرداخت مهریه:

مطابق ماده(1082)قانون مَدَنی، بعد از جاری شدن صیغه عقد نکاح(ازدواج)، مهریه جزء حقوق مالی زوجه(زن( محسوب میشود و میتواند هر زمانی که اراده کرد نسبت به مطالبه و دریافت مهریه خودش اقدام کند. برای دریافت مهریه نیازی به جدا شدن وطلاق زوجین نیست و مرد باید به محض مطالبه مهریه توسط زن مهریه همسرش را بپردازد و تفاوتی ندارد که مطالبه مهریه قبل از شروع زندگی مشترک باشد و یا در طول زندگی مشترک،و یا به هنگام درخواست طلاق از سوی مرد یا زن. و خیانت زن به مرد ویا عدم تمکین زن از مرد نیز باعث عدم تعلق مهریه به زن و از بین رفتن مهریه نخواهد شد.و اگر زن مهریه خود را به اجرا بگذارد و اموالی از مرد شناسایی و توقیف نشود و مرد توانایی پرداخت دفعتاً واحده و یکجای مهریه را نداشته باشد در این حالت باید در مهلت مقرر قانونی(ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ اجراییه مهریه)اقدام به طرح دعوای اِعسار(عدم توانایی)از پرداخت مهریه کند که در صورت پذیرش دعوای اعسار از پرداخت مهریه، حکم به تقسیط مهریه با تعیین پیش قسط صادر می گردد که زوج(مرد) موظف است در همان ابتدا پیش قسط تعیینی برای مهریه را پرداخت نموده و اقساط مندرج در رای دادگاه را نیز به موقع پرداخت نماید و اگر اعسار مرد مورد قبول دادگاه واقع نشود و وی بخواهد دوباره دعوای اعسار طرح نماید چون مهلت مقرر قانونی یک ماهه از تاریخ ابلاغ اجراییه مهریه برای اقدام به طرح دعوای اِعسار(عدم توانایی)از پرداخت مهریه منقضی و تمام شده است، می بایست با معرفی وثیقه(ملکی که ارزشِ آن کفاف پرداخت مهریه زن را بدهد) دعوای مذکور را طرح نماید که در این صورت اگر اِعسار وی پذیرفته شود و او پیش قسط تعیینی در رای دادگاه را پرداخت نماید از وثیقه رفع توقیف به عمل خواهد آمد ، و مرد زندانی نخواهد شد و اگر اعسار مرد مورد قبول دادگاه واقع نشود مرد باید خود را به شعبه اجرای احکام مدنی معرفی و به زندان منتقل شود در غیر این صورت وثیقه ای که به واحد اجرای احکام مدنی معرفی شده است ضبط ،و مهریه زن از محل فروش وثیقه ضبط شده برداشت و به وی پرداخت خواهد شد.(رجوع شود به ماده 3 قانون نحوه اجرای احکام محکومیت های مالی مصوب 1394) و اگر مرد قادر به معرفی وثیقه نباشد باید خود را به شعبه اجرای احکام مدنی معرفی و به زندان منتقل شود که پس از انتقال به زندان وبعد از گذشت مدت زمان کوتاهی(4-3ماه)مجدداً می تواند اقدام به طرح دعوای اِعسار کند و طرح چندین باره دعوای اعسار منع قانونی ندارد

حداکثر مهریه قابل اجرا :

مطابق ماده(1080)قانون مَدَنی، تعیین میزان مهریه بر اساس توافق طرفین می باشد وهرمیزان مهریه که در سند نکاحیه (سند ازدواج)درج شده باشد از طرف زن قابل مطالبه بوده و مرد موظف به پرداخت آن می باشد، بنابراین در قانون محدودیتی برای توافق در خصوص حداقل و حداکثر مهریه در ازدواج دائم و موقت وجود ندارد. لکن براساس ماده (22) قانون حمایت خانواده مصوب سال(1391) در صورتی که مهریه زوجه(زن) مازاد بر(110) عدد سکه بهار آزادی باشد(مثلا 250 عدد سکه بهار آزادی باشد)،در این حالت اگر مرد تا میزان(110) عدد سکه بهار آزادی را پرداخت نکند و یا اموالی از او شناسایی و توقیف نشود،وی به درخواست زن جلب و زندانی خواهد شد مگر این که عدم توانایی او در پرداخت مهریه در قالب دعوای اعسار از پرداخت مهریه به اثبات برسد، که در این حالت مرد از زندان آزاد و مهریه را بر اساس اقساط تعیین شده پرداخت خواهد نمود.بنابراین اگر مهریه زن بیشتر از 110 عدد سکه بهار آزادی باشد و مرد (110) عدد از سکه مهریه را پرداخت نماید و یا زن از اموال مرد به میزان(110) عدد سکه توقیف نماید دیگر مرد نسبت به عدم پرداخت مازاد بر(110) عدد سکه قابل جلب و بازداشت نخواهد بود و زن هر زمان که اموالی از مرد بدست آورد می تواند نسبت به وصول باقیمانده مهریه خود اقدام نماید.

مهلت پرداخت مهریه:

طبق ماده (1082) قانون مَدَنی، زن به محض وقوع عقد ازدواج مالک مهریه مندرج در سند ازدواج می گردد و هر زمان که بخواهد می تواند مهریه خود را مطالبه نماید، بر این اساس اگر زن مهریه خود را از طریق دایره اجرای اداره ثبت به اجرا بگذارد، به زوج(مرد) اخطار می گردد که ظرف(10)روز مهریه زوجه(زن)را پرداخت نماید در غیر این صورت به درخواست زوجه(زن)اموال مرد توقیف شده و پس از مزایده اموال، مهریه زن وصول و به وی پرداخت می شود، و اگر مرد اموالی نداشته باشد از طریق دایره اجرای ثبت امکان صدور دستور جلب وجود ندارد و زن باید اقدام به طرح دعوای مطالبه مهریه از طریق دادگاه بنماید. پس از طرح دعوای مطالبه مهریه از طریق دادگاه،پرونده به یکی از شُعب دادگاه خانواده یا صُلح ارجاع و شعبه مذکور پس از تعیین وقت رسیدگی و تشکیل جلسه رسیدگی اقدام به صدور رای می نماید که رای صادره در مهلت های قانونی قابل اعتراض بوده و پس از قطعیت رای صادره و درخواست صدور اجراییه از سوی زن، به مرد مهلت داده می شود که ظرف(10)روز مهریه زوجه(زن)را پرداخت نماید،که در صورت عدم پرداخت پرونده به اجرای احکام مدنی دادگستری ارجاع گردیده و به درخواست زن اموال مرد توقیف می گردد. و اگر مرد اموالی نداشته باشد به درخواست زن دستور جلب صادر و مرد بازداشت می گردد. بنابراین از تاریخ اقدام زن به مطالبه مهریه از طریق دادگاه تا زمان صدور دستور جلب مرد،فرصتی(6الی 12)ماهه وجود دارد تا مرد نسبت به پرداخت مهریه اقدام کند مگر اینکه مرد در مهلت قانونی اقدام به طرح دعوای اِعسار از پرداخت مهریه و تقسیط آن بنماید که در این حالت پس از پذیرش دعوای اعسار، پرداخت مهریه تقسیط و پرداخت آن بر اساس اقساط تعیینی خواهد بود.

چند بار میتوان مهریه را اجرا گذاشت:

زن می تواند برای به اجرا گذاشتن ومطالبه مهریه هم از طریق اداره ثبت و هم از طریق دادگاه خانواده اقدام نماید. البته مطالبه همزمان کل مهریه از طریق اجرای ثبت و دادگاه مجاز نیست. به این معنا که نمیتوان تمام مهریه را همزمان از دو طریق مطالبه نمود.بنابراین زن میتواند بخشی از مهریه را از طریق اجرای ثبت و باقی را از طریق دادگاه مطالبه کند، لکن مطالبه کل مهریه از هر دو مرجع به طور همزمان غیرقانونی است.و اگر زن در هر مرحله، بخشی از مهریه را مطالبه و وصول کند مجدداً می تواند برای وصول باقی مانده مهریه اقدام به طرح دعوا نماید بنابراین محدودیتی در خصوص طرح دعوای مطالبه مهریه تا زمان وصول کامل آن وجود ندارد

مطالبه مهریه از شخص محجور:

در صورتی که همسرِ زن مَحجور(سفیه یا مجنون) باشد، مهریه او از اموال زوج(مرد) پرداخت خواهد شد و در صورتی که وی اموالی برای توقیف و وصول مهریه نداشته و توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشد، لازم است دعوای اِعسار از پرداخت مهریه طرح شود که اگر جنونِ زوج(شوهر) متصل به صِغَرباشد(از زمان کودکی مجنون باشد و در همان حالت جنون بالغ شود)می بایست پدر، و در نبود پدر جد پدری شخصِ محجور اقدام به طرح دعوا نماید و اگر شخص محجور پدر یا جد پدری نداشته باشد قیم وی باید به نمایندگی از او نسبت به طرح دعوای اعسار اقدام نماید که پس از اثبات اِعسار مهریه تقسیط خواهد شد.

قانون مهریه در خارج از کشور:

براساس (ماده 6 قانون مَدَنی مصوب1307) قوانین مربوط به احوال شخصیه از قبیل نکاح و طلاق و اهلیت اشخاص و ارث، در مورد کلیه اتباع ایران ولو اینکه مقیم در خارجه باشند مجری خواهد بود". در واقع این ماده قانون به اصل «برون مرزی بودن» قوانین مربوط به احوال شخصیه اشاره دارد. به این معنی که قانون ایران، فارغ از محل اقامت فرد، در مورد مسائل مربوط به احوال شخصیه اتباع ایرانی اعمال میشود. بنابراین مطالبه مهریه زن ایرانی در خارج از کشور نیز براساس مقررات ایران بوده وطبق مقررات زن به محض وقوع عقد مالک مهریه شده و هر زمان بخواهد می تواند آن را مطالبه نماید و در کشور خارجی نیز چنانچه زن در دادگاه خارج از کشور ایران اقدام به مطالبه مهریه نماید این امر مقدوربوده و صرفا تنفیذ واجرای رای صادره از کشورخارجی پس از بررسی در محاکم ایران قابلیت اجرا خواهدداشت.

مطالبه مهریه اتباع افغانی:

مطابق (ماده 109قانون مدنی کشور افغانستان) مهریه حق زن بوده و هر زمان که بخواهد می تواند آن را مطالبه نماید،همچنین براساس (ماده7قانون مدنی ایران) هرگاه زن از اتباع خارجی(مانند کشور افغانستان) باشد جهت مطالبه مهریه خود می تواند در دادگاههای ایران براساس قانون کشورخود(افغانستان) اقدام به مطالبه مهریه نماید.